Plaats reactie

Dorpsnamen in dialect

Voor een gedetailleerd overzicht, zie : 'Hulpwetenschappen' in het klembord.
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Berichten: 2598
Invulmodus : grafisch
Stamboomnavigatie : grafisch
Stamboom bekijken
Kwam onlangs op iemands stamboom terecht waar drie vraagtekens ???
bij de woonplaats van zijn oudste patriarch... Winkel???
Wist onmiddellijk dat het om Sint-Kruis-Winkel (bij Zelzate) ging & doorgemaild,
want tot nu noemen de mensen uit de streek dit dorp "Winkele"!
Ook op het forum zo'n 'mysterieus' dorp... Margerhal!?!?
zie : http://nl.geneanet.org/forum/?topic=516129.0
> Hier gaat het om Halle in de Kempen en verwijzend naar de magere zandgrond.

Zo zijn er nog tientallen voorbeelden van hoe officiële dorpsnamen in het dialect (soms onherkenbaar) vervormd kunnen worden! 
Vanuit eigen kennis van een aantal dialecten, hier alfabetisch een serie van zo'n vervormingen :
Bredene = Brène  -  Dudzele (bij Damme) = Daizeele  -  Halle i/d Kempen = Magerhal  -  Knesselare = Nesselare  -  Oedelem = Oelem  -  Oosteeklo = Uustekluu  - 

Ruiselede = Ruuslee  -  Sas-van-Gent (NL) = 't Sas  -  Sint-Antonius (Brecht) = Sint-Tunis  -  Sint-Kruis Winkel = Winkel(e)  - 

Sint-Laureins (bij Eeklo) = Sjainte  -  Sleidinge = Slaine  -  Wuustwezel = Wezel  -  Zedelgem = Zèllegem

En... de Westvlaamse plaatsnamen met een H die nooit uitgesproken wordt
>>> zeker rekening mee houden zo dorp met begin-H, want die wordt 'onthoofd' ;-)

Ziezo, als er me nog invallen, signaleer ik hier... Doen jullie dat ook eens? Groetje van Greetje

>>> Ook verwijzend naar (oer)oude topografische kaarten zoals vermeld bij :
http://nl.geneanet.org/forum/?topic=475491.0
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Berichten: 2598
Invulmodus : grafisch
Stamboomnavigatie : grafisch
Stamboom bekijken
Nog een VUISTREGEL als nakomertje...
In vele streken werden / worden dorpen met een MEERLEDIGE NAAM,
VERKORT uitgesproken in de spreektaal en...
zo komen ze soms in de oudste P.R. akten e.a. documenten terecht :
- reeds vermeld : 'Winkel' voor St.Kruis Winkel, Wezel voor 'Wuustwezel'
- maar ook : 'Bachte' (voor Bachte Maria Leerne), 'Horebeke' (voor Sint-Maria Horebeke),
'Sint-Job' (voor Sint-Job in 't Goor), 'Sint-Joris' (voor St.Joris ten Distel), 'Latem' (voor Sint-Martens-Latem) enz.

>>> en, het zijn precies die oeroude topografische kaarten die soms die plaatsnamen in de streektaal aangeven.
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Berichten: 2598
Invulmodus : grafisch
Stamboomnavigatie : grafisch
Stamboom bekijken
Hierbij verwijs ik graag naar :
http://www.nieuwsblad.be/cnt/bllve_01231599
Grappig, maar ook erg herkenbaar en met wat nadenkertjes.
Hierbij één zinnetje uit dat artikel :
"Terwijl iedereen in volle dialecttijd foutloos de dorpsnamen op papier zette,
heeft men het tegenwoordig in de AN-tijden over Vejelse Metten, Eindertse Jeugd en Vust on Tour, enz."
>>> De schrik om het dialect verloren te laten gaan, zit er nu blijkbaar diep in.
>>> Inderdaad de meeste dorpsnamen werden wel correct genoteerd, zeker in de B.S. periode,
maar nogal eens in oude spelling zoals bvb Moerkercke met c en Leffinghe met h.

En dit is ook een hele leuke die je toch eens moet doorgenomen hebben,
al was het maar voor in de familiekroniek en...
ze verraden nogal eens wat van de dorpsmentaliteit :
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_alternatieve_plaatsnamen_tijdens_carnaval
Een lijst voor Nederlanders, maar jullie zuiderburen moesten niet onderdoen :
http://www.vlaamsetaal.be/artikel/244/gemeentelijke-spotnamen-en-hun-ontstaan
Zo werden deze spotnamen gebruikt als een jongeman met een schone van het naburige dorp ging lopen ;-)
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Berichten: 2598
Invulmodus : grafisch
Stamboomnavigatie : grafisch
Stamboom bekijken
Hierbij een uitvoerige lijst op WP met Belgische plaatsnamen en hun vroegere schrijfwijze,
deels de 'verlatijnste' varianten maar ook...
grotendeels nu nog de manier waarop ze in het dialect werden / worden uitgesproken.

Een aandachtspuntje zijn de plaatsnamen die nu met een K beginnen maar...
vroeger nogal eens met een C, bvb Kalmthout > Calmpthout (e.a varianten)!
Idem de plaatsnamen met een Z die voorheen wel eens met een S werden geschreven,
bvb Zelzate > Selzaete, Zonhoven > Sonuwe


>>> Meer dan de moeite waard om eens te overlopen :

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_vroegere_plaatsnamen_in_Belgi%C3%AB
Hierbij ook nog zo'n lijst voor Nederland :
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_vroegere_plaatsnamen_in_Nederland

greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Berichten: 2598
Invulmodus : grafisch
Stamboomnavigatie : grafisch
Stamboom bekijken
Nog zo'n niet te onderschatten 'hersenbreker' : Heist-op den-Berg als... Hestenberg (Hazenberg),
zie forumdebat : http://nl.geneanet.org/forum/?topic=550242.0
>>> Altijd de moeite waard om nog andere plaatsnamen in 't dialect hier eens te vermelden;
        ze werden niet alleen zo uitgesproken, maar soms ook zo geregistreerd in DTB-registers,
        zeker als het om verder afgelegen plaatsen ging (i.c. Kalmthout en Heist o/d Berg).
>>> Veel van die dialectnamen bestaan tot op vandaag, zeker in Vlaanderen.  Ook in Nederland?
>>> Overloop eens voorgaande tekstjes zo nog niet doorgenomen.
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Berichten: 2598
Invulmodus : grafisch
Stamboomnavigatie : grafisch
Stamboom bekijken
https://nl.geneanet.org/forum/viewtopic.php?f=55260&t=586441 (verschillende reacties)
Een doopakte uit Noorderwijk (huidige spreektaal : Norderwaik) met moeder uit ('ex') 'Merckblaes'??...
Zo goed als zeker Merksplas ondanks de vrij grote afwijking doorheen de eeuwen en
zelfs afwijkend van de opgelijste varianten.

>>> lokale bevolking (zeker wie nog plaatselijk dialect kent) maar ook lokale heemkringen
kunnen zekerheid brengen, idem voor veel andere plaatsnamen.
>>> Signalering van dit soort vondsten op dit forum is altijd de moeite waard!

NB - Overloop eens voorgaande tekstjes zo nog niet ontdekt.
Plaats reactie

Terug naar “Hulpwetenschappen, o.a. naam- en plaatskunde, dialecten, heraldiek”