Jan Polfliet

[gabrielsm]

Dag Lieven,

Deel 2 van dit procesdossier bevat de verweerschriften van de verweerders. Net als in deel 3 vind je ook hier een inventaris van de processtukken. De letters die naar de diverse stukken verwijzen zie ik echter elders niet terug.
Bepaalde gedeelten zijn zo goed als onleesbaar. Die passages heb ik met [onleesbaar] of met "....." aangegeven. Het teken "//" staat ook nu weer achter elk laatste woord op een folio.
Dit is mijn lezing van deel 2 van het procesdossier:

Contradictie omme Jan Luycx soe over hem selven
als over de weesen wijlen Adriaen Herman metgaders
Adriaen Polvliet over de weesen van Adriaen Gerinck
ende Joos Polvliet so over hem selven als hoyrs ende
erfghenamen van wijlen Jan Polvliet verweerdere die sij
maecken ende overgheven voor U Lieden eerbare Heeren burchmeestere
ende schepenen der stede van Aelst, op de frivole
ende impertinente productie van Thomaes Dhoye
als in hauwelick hebbende Margriete Spruijts ende
indyer qualiteyt als hoyrs vande selven Jan Polvliet
heisschere sustinerende de verweerdere daer(?) de productie van
oorconden bij den heisschere ghedaen hauden in geender
mannieren ghelet noch ghearresteert en sal
worden ten voordele van heisschere op prejudicie vande
............. gherefecteert??? sij??? ende dat doende
den verweerdere aenghewesen te worden de conclusie t'g[...]
apud acte ter volle staet ghenoteert ende in
sulcker voughen als haer naervolght met costen


Eerst ende alvoren omme tot dyen fyne toecommene
soe employeren de verweerders voor reproche ende
contradictie van t'gene voorschreven, soe voore als
.... deser sake diemen soude moghen daertoe
noch uut corthede voughende


Dat de verweerders nyet en accepteren ...deren noch
en approberen de depositien bij den heisschere ghedaen hauden //




hem nyet en can proffyteren, uuten dyen sijlieden
nyet en cunnen gheloefven noch hopende een rechte
als omme ghenoughene dat blijcke sal nemmermeer
dat Jan Polvliet oft sijn huijsvrauwe s'heisschers  huijsvrauwe
soude belooft ende bekendt hebben voor dienste,
ende arbeijt die des s'heisschers huijsvrauwe aende voorschreven
Polvliet soude ghedaen hebben , eenen veerse coe
oft vier ponden grooten daer vooren


Nemaer alsoe Margriete s'heisschers huijsvrauwe aende
voorschreven Jan Polvliet belooft ende bestaeyt hadde
te woonen een termijn ende tijt van jaren den selven
tijt nyet voldaen en heeft nemaer in ......
soe heeft de Margriete haer vervoorders sonder
....... oft recht ende sonder orloff , als't het
principael in het werck  was te verhuijsene
ende te vertreckene soe dat de voorschreven
Margriete met den voorschreven Polvliet maer
ghewoont en heeft seven oft acht maenden
ende binnen den selven tijt ghedaen heeft t'gene
haer belooft heeft ende danoff ghecontenteert


Ten andere soe kennen ende weten de verweerders wel
dat den voirschreven Polvliet ende sijn huijsvrauwe #in Hamme leven# eenen
maerte ghenaempt Elysabeth belooft hebben
eenen veerse coe, den prijs nyet wetende, maer
s'heisschers huysvrauwe nyet , dan een paer slapelakenen
d'welcken ghereet sijn oft de weerde van
dyen sonder meer //




Mach wesen wel bij  ......  ...... dat de voorschreven
Polvliet haer Margriete belooft heeft  een
calf weerdich ....  ......  ....... ende dat
te haudene een maendt oft twee oft drye
maer t'selven nyet en was gheh[eele?] te onder-
houdene ter tijt dat t'selve soude weerdich
wesen vier ponden grooten


Ten andere soe verwonderden de verweerders hemlieden
grootelijck waerom ende uut wat redenen naer
dyen de voorschreven veerse coe belooft was den
heisschere oft sijn huijsvrauwe den voornoemde Jan Polvliet ende
sijn huijsvrauwe in hunne leven nyet en hebben
ghemolesteert commende alsoe den verweerders
dat dan een jaere voor den instel van desen
selven ende den voorschreven Polvliet noch levende
molesteren een jaer oft ..at post mortem
vande selven Polvliet molesteren


Item de verweerders presenteren te presteren den
eedt in suppl... alsdat sijlieden den voorschreven Jan
Polvliet ende sijn huijsvrauwe hebben hooren segghen
ende belijden dat sijlieden in de voorschreven Margriete
s'heissers huijsvrauwe nyetmeer belanct oft gheven
wilden dan een paer slapelakenen persisterende
ende claghende altoos als de selven Margriete //




[onleesbaar] hadden gheleeft
[onleesbaar] de voorschreven Margriete nyet en
[onleesbaar] was aende
[onleesbaar] in vercoopens
[onleesbaar] want sij daer haer
[onleesbaar] nyet weerdich en was
vande voorschreven Jan Polvliet iet te proffycterene


Midts welcke de verweerders hauden over te vollen
ghenouch ghecontradiceert alle het
beleedt den heisschere ghedaen hem nyet profyctable
ende concludeert ten fyne alsvooren

Van Elst

Overgegeven den XXVIIIen ..94 //




[Blanco folio] //




Contradictie omme
Jan Luycx cum
suis verweerdere

contra

Thomaes Dhoye

Vrijendach 94 //




Inventaris omme Jan Luycx, soe over hem selven
als over de weesen weesen Adriaen Herman
metgaders Adriaen Polvliet over de weesen van
Adriaen Gerinck ende Joos Polvliet soe over hen
selven ende als hoyrs ende erfghenamen van wijlen
Jan Polvliet verweerders die sij maecken ende overgheven
voor U Lieden Eerbare Heeren burchmeestere ende schepenen
der stede van Aelst van van alle de stucx,
letteren ende munimenten dienende inden processe jeghens
Thomaes Dhoye als in hauwelick hebbende
Margriete Spruits ende indyer qualiteyt als
hoyr vanden selven Jan Polvliet, heisschere


Alvoren de verweerdere leght over sijne
contradictie ghedient op s'heisschers
verificatie, gequoteert met _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ A


Leght desen inventaris
met _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ B


Vander Elst

Overgegeven XXIXᵉⁿ aprilis 94 //




Inventaris
ende furnissementen
omme Jan Luycx
cum suis verweerdere

contra

Thomaes Dhoye


Vrijendach 94


Met vriendelijke groeten,
Michel

[lievenp]

Dag Michel,

Nogmaals heel erg bedankt voor deze transcripties.
Wat mij overigens opvalt is dat de oorspronkelijke feiten (de diensttijd van de meid) in deze processtukken niet in de tijd gesitueerd worden. Misschien dat de getuigen zich dit niet meer konden herinneren? Of zou het gaan om een valse aanklacht? Wie weet ...

Mvg

Lieven

[lievenp]

Dag Michel,

In bijlage zend ik je mijn interpretatie van de getranscribeerde processtukken. Het is duidelijk dat de procesbundel onvolledig is (geen uitspraak in het proces), maar het geeft toch een idee van wat er zou kunnen gebeurd zijn. Het gebrek aan details qua datering van de feiten (wanneer heeft de meid bij Jan Polvliet gewerkt enz) alsmede het achterwege blijven van sommige persoonsnamen (wie was de vrouw van Jan Polvliet, namen van erfgenamen) blijft opvallend.

mvg

Lieven Polfliet

[lievenp]

Beste Michel,

Ik had nog een klein vraagje ivm onderstaand fragment van uw transcriptie (zie ook bijlage):


dat den voirschreven Polvliet ende sijn huijsvrauwe eenen
in Hamme leven maerte ghenaempt Elysabeth belooft hebben
eenen veerse coe, den prijs nyet wetende,

Mijn minivraag betreft de toevoeging "in hamme leve(n)??" in de linkermarge. Staat hier "in Hamme leve" of "in Hamme leven", of
Ik vind het vreemd dat Jan Polvliet en zijn vrouw in Hamme zouden gewoond hebben. Wat hadden zij daar te zoeken als zijnde landbouwers in Wichelen en buitenpoorters van Aalst?

Ik vind het vreemd dat Jan Polvliet en zijn vrouw in Hamme zouden gewoond hebben. Wat hadden zij daar te zoeken als zijnde landbouwers in Wichelen en buitenpoorters van Aalst? Zou het kunnen dat die vermelding in de linkermarge geen betrekking heeft op Jan Polvliet en zijn vrouw, maar wel op zijn vroegere meid Elisabeth?
Immers, op het ogenblik dat het verweerschrift wordt opgesteld (1594) is Jan Polvliet al overleden. Het is dus perfect mogelijk dat zijn vroegere meid Elisabeth op het ogenblik dat het proces gevoerd wordt intussen verhuisd is van Wichelen naar Hamme. Maar alles hangt af van de lectuur van die toevoeging in de linkermarge.
Alvast bedankt voor uw mening in deze.

mvg

Lieven

[gabrielsm]

Dag Lieven,

Allereerst mijn complimenten voor de manier waarop jij de tekst ontleed en geformuleerd heb. Dat vind ík nou weer eens knap! Echt mooi werk!
Het antwoord op je minivraag zou ik, als buitenstaander, zonder enige kennis van jullie familiegeschiedenis, beantwoorden dat Jan Polvliet en zijn echtgenote in Hamme hebben gewoond. Maar als jij er van overtuigd bent dat dat onmogelijk is, dan zou je de komma denkbeeldig na het woordje 'huijsvrauwe' moeten plaatsen in die bewuste zin. En dan zou het betekenen dat Elysabeth in Hamme woont. Al krijg je dan eerlijk gezegd wel een rare opbouw van dat zinsdeel. Want meestal benoemde men eerst de persoon en daarna vermeldde men zijn of haar woonplaats.
Maar nogmaals, ik denk, of beter gezegd, ik weet wel heel zeker dat jij beter geplaatst bent om hierover een kundig oordeel te vellen.

Met vriendelijke groeten,
Michel

[lievenp]

Dag Michel,

Het is zeer wel mogelijk dat het document toch moet gelezen worden zoals jij het zegt,
Het kan immers zijn dat de gebeurtenissen zich op een veel verder moment in de tijd hebben afgespeeld. Jan Polvliet woonde misschien eerst in Hamme als beginnende landbouwer en is daarna naar Wichelen verhuisd, waar hij tot grotere welstand kwam.
We weten niks over de jeugdjaren van deze Jan Polvliet. Hamme ligt echter meer noordelijk dan Wichelen en nog noordelijker ligt Noord-Waasland waar mijn voorouders vandaan kwamen (regio Verrebroek-Kieldrecht-Vrasene-Kallo).

mvg

Lieven